Vùng Tú Lệ xưa giờ vốn nổi tiếng với thứ nếp dẻo ngon. Từ nguyên liệu trời ban này cùng đôi bàn tay tinh tế họ đã sáng tạo ra bao món ăn lôi cuốn lòng người. Những ngày vừa ngơi việc đồng người ta rủ rê nhau cùng giã cốm (cốm tan). Từng nhịp chày giòn giã vang trong đêm như xua tan đi mệt nhọc hàng ngày. Hôm nay HungryPanda cùng bạn khám phá món quà quê Yên Bái này nhé.
Cốm Tan Tú Lệ – Quà Quê Khó Quên
Món cốm tan Lệ được đánh giá là ngon ngang ngửa món cốm làng Vòng nức tiếng. Những bông lúa còn xanh trĩu hạt còn ướt đẫm sương được theo tay người gặt về nhà.
Để món cốm còn nguyên hương vị tươi nguyên họ phải rang ngay sau khi tuốt xong. Phải dùng loại chảo gang để nếp nóng đều mà không bị khét. Rồi chờ cho mớ hạt ngọc xanh mát này nguội họ cho từng nắm vào giã. Phải thay phiên nhau giã ròng gần chục cối mới có được một mẻ cốm.
Mệt và nhiêu khê là vậy nhưng cứ nhìn thấy mớ cốm tan xanh ngời ngời trên tay từng nhịp chày cứ thế hối hả giã cho xong mẻ.
Cách Làm Cốm Tan Tú Lệ
Để làm ra những hạt cốm còn giữ nguyên được hương vị đậm đà, thơm dịu đầy sức quyến rũ mang nét đặc trưng của vùng cao Yên Bái, bà con người dân tộc Thái nơi đây đã phải rất công phu.
Khi lúa khum ngọn, hãy còn nguyên hương sữa thì cũng là lúc gặt đem về làm cốm. Bà con phải hái những bông lúa từ khi còn sớm, hạt lúa còn đẫm sương đêm, mang về tuốt, sau đó rang ngay, nếu để cách ngày mới rang thì hạt cốm không còn xanh ngon nữa. Bởi thế, khi trời mới tờ mờ sáng, người dân Tú Lệ đã ra đồng hái lúa, mang về tuốt và rang cốm.
Bếp lò để rang thóc thường phải đắp xỉ than, nhưng không đốt than mà dùng củi. Chảo rang thường bằng gang đúc, có như vậy từng hạt cốm khi rang xong sẽ không bị cháy mà mềm dẻo, thơm ngon. Thóc được rang trong lửa nhỏ, đảo liên tục sao cho nóng đều, rang xong đợi nguội rồi cho từng mẻ vào cối giã.
Video Miêu Tả Chi Tiết:
https://www.youtube.com/watch?v=guIC_g–pUU
Trong công đoạn giã cốm, chân người giã phải đều, liên tục và nhịp nhàng để chày giã không mạnh quá hoặc nhẹ quá. Đồng thời, một người khác dùng mảnh tre đảo thóc trong cối, khi thấy có trấu thì xúc ra sảy bỏ rồi lại giã tiếp.
Từng mẻ cốm ra lò, những người phụ nữ tiếp tục dùng sàng để lựa chọn những hạt cốm đẹp nhất có màu xanh rồi dùng lá dong gói lại để giữ mùi thơm, đảm bảo cho những hạt cốm thật dẻo.Như vậy, đều đặn mỗi ngày của mùa thu, từ sáng sớm đến chiều muộn, người dân Tú Lệ lại làm xong một mẻ cốm mới.
Tùy theo độ non của lúa khi gặt mà người giã cốm sẽ ước lượng, trung bình khoảng 10 lần giã mới hoàn tất mẻ cốm. Cốm giã xong được gói trong lá dong xanh, vừa tăng thêm màu xanh của cốm, vừa lưu giữ mùi thơm của sữa lúa.
Cách Thưởng Thức Cốm Tú Lệ
Để giữ mùi thơm và độ xanh nguyên thủy của cốm người ta thường gói trong lá dong. Cốm tan Tú Lệ được dùng trong nhiều món khác nhau nhưng vẫn không lần nào không khiến người ta bớt say mê. Thứ hạt ngọc mọc ở vùng đất lưng chừng trời này biết lấy lòng người ta khi khi vừa dẻo ngon lại còn thơm ngào ngạt như vừa ấp trong túi hương ra vậy.
Cứ tháng 8 tháng 9 hàng năm khi những hạt nếp nằm vắt bên dòng Mường Luống trĩu cành là lúc mùa cốm đã về. Từng nhịp chày lại rục rịch lên xuống đều tay cho mẻ cốm thơm lừng. Hạt ngọc trời ban tưởng chừng bình dị nay lại góp thêm một chút tạo ra nét thi vị, quyến rũ cho vùng rẻo cao Tây Bắc này. HungryPanda Chúc Các Bạn Ngon Miệng.
