Nhắc về các món ăn Yên Bái hẳn đã có lần bạn nghe đến tên mắc khén. Thứ hạt rừng bé tí ti này được xem như một trong những bí quyết tạo ra các món đặc sản ở vùng cao. Về tên gọi có nơi gọi là mắc khén, ma khén hay mắc kha tùy vùng miền. Cùng HungryPanda Tìm hiểu về đặc sản này nhé.
Mắc Khén – Hương Vị Núi Rừng
Mắc khén ra hoa kết quả vào tháng 11 hằng năm. Những quả mắc khén xanh sử dụng làm gia vị là ngon nhất. Nhưng ở giai đoạn này bảo quản không được lâu nên khi thu hoạch xong người ta thường làm khô. Quả mắc khén sau khi phơi lộ ra phần hạt màu đen ánh đó chính là thứ mà những người yêu ẩm thực vùng cao rất cần.
Công Dụng Của Mắc Khén
Dùng để tẩm ướp khi nướng thịt lợn, thịt gà, cá, làm thịt khô hay pha đồ chấm tất cả đều rất ngon.
Thời điểm thu hoạch hạt mắc khén là thời điểm cây ra quả, người dân sẽ bẻ nguyên cả chùm rồi đem về phơi hoặc hong khô trên bếp để dùng quanh năm mà không sợ bị hỏng.
Thực ra, nên gọi tên loại gia vị này là quả mắc khén vì loại gia vị này là cả quả phơi khô chứ không phải chỉ dùng hạt. Quả mắc khén lúc tươi thường có màu xanh lá cây. Ngon nhất thì dùng lúc quả còn tươi nhưng vì nhu cầu sử dụng quanh năm mà quả chỉ có thể bảo quản trong một thời gian ngắn nên bắt buộc phải phơi khô để bảo quản thì mới sử dụng được lâu.
Cách Tìm Cây Dổi Rừng:
Cách Sử Dụng Mắc Khén
Mắc khén rừng Tây Bắc rất được ưa chuộng vì mùi thơm rất hấp dẫn của nó, tạo nên một hương vị đặc biệt khi thưởng thức các món ăn.Các món ăn được thêm mắc khén luôn có sức hấp dẫn khó tả, dễ dàng gây “nghiện” với bất cứ thực khách nào có dịp thưởng thức qua loại gia vị này.
Hạt mắc khén các bạn mua về đều ở dạng đã được phơi xấy khô. Tuy nhiên, không hẳn như vậy là có thể sử dụng được ngay mà các bạn cần phải sơ chế như sau:
Lấy một lượng vừa đủ hạt mắc khén dùng để sơ chế. Không nên lấy quá nhiều hoặc làm 1 lần mà chỉ nên dùng đến đâu thì làm đến đấy là ngon nhất.
Chú ý rang đều mắc khén trên chảo, để nhỏ lửa. Sau khi rang nóng thì để khoảng nửa tiếng đến 45 phút. Sau đó đem hạt giã nhỏ hoặc xay thành bột (tốt nhất thì nên xay). Do tính đặc trưng của loại gia vị này có chứa nhiều tinh dầu vì thế nếu xay ngay sau khi rang (khi còn nóng) sẽ bị dính và bột xay ra không được mịn. Nếu không có máy xay thì có thể tán nhỏ bằng cối xay tiêu gia đình. Bột mắc khén không cần thiết phải mịn quá, chỉ cần đủ nhỏ như hạt tiêu là có thể sử dụng được.
CÁCH BẢO QUẢN: Cho vào lọ thật kín để bảo quản, tốt nhất sử dụng những chai nước như chai Pepsi, Coca cola để đựng, vừa tiện lợi, mà lại rất kín. Không bị mất mùi! Chú ý không bảo quản trong tủ lạnh, chỉ cần để nơi râm mát. theo
Khi cần dùng người ta rang một ít dùng dần để không làm ảnh hưởng đến mùi hương của mắc khén.
Hạt mắc khén xuất hiện trong hầu hết mâm cơm của người Tây Bắc. Mắc khén giã ra đem tẩm ướp các món rán, nướng, luộc, chiên, xào, kho… đến các món nước chấm nổi tiếng như “chẩm chéo” cũng không thể quên gia vị nay. Họ quen mùi vị cay thơm nồng của mắc khén đến độ không có thì cơm đã mất ngon vài phần.
Mắc khén được xem như thứ quà độc nhất vô nhị mà thiên nhiên ban tặng cho Tây Bắc. Một nhúm hạt mắc khén vừa rang hay một nhánh mắc khén tươi treo gác bếp cũng đủ thơm say chết lòng người ta rồi.
Chúc các bạn có thêm kiến thức về ẩm thực Yên Bái.
