Tung lò mò là tên của một loại lạp xưởng, đặc sản dân tộc Chăm ở An Giang. Không giống các loại lạp xưởng khác được làm từ heo. Tung lò mò được làm hoàn toàn từ thịt bò (người Chăm ở An Giang phần lớn theo đạo Hồi nên không ăn thịt heo).
Ban đầu, các phần thịt vụn sau khi mổ xẻ thịt bò được người Chăm tận dụng làm tung lò mò để sử dụng trong gia đình. Sau dần, nó trở thành món đặc sản ở An Giang được không chỉ người Chăm mà còn được thực khách thập phương ưa chuộng.
Vậy cùng trùm đi thưởng thức món đặc sản này nhé.
Tung Lò Mò – Đặc Sản An Giang
Theo tiếng Chăm “tung” nghĩa là ruột, “lò mò” là con bò, dịch ra tiếng Việt nghĩa là lạp xưởng bò. Với người Chăm, đó là một món ăn mang đậm bản sắc dân tộc. Còn với những thực khách, tung lò mò thật sự là một món quà quý, ngon, lạ và bổ dưỡng.
Thoạt nhìn bên ngoài tung lò mò có hình dáng giống như món lạp xưởng của người Kinh và người Hoa, nhưng khi tìm hiểu sâu vào bên trong, người thưởng thức sẽ nhận ra nhiều khác biệt.
Tung lò mò được tạo nên từ nhiều thành phần của thịt bò, không lẫn một chút thịt heo. Để làm món ăn này, người ta sử dụng ruột bò làm bao bên ngoài. Ruột bò được lộn bề trái, cạo, rửa nước muối thật sạch rồi lộn lại, phơi hơi se.
theo kinh nghiệm của người Chăm, để được tung lò mò ngon nhất, người ta phải lấy thịt bò ngon như đùi, bắp hoặc thịt bò nạc lóc từ xương. Sau khi khử mùi bò bằng rượu và gừng, thịt bò được loại bỏ hết gân và bầy nhầy thì xắt nhuyễn. Khi làm lạp xường bò, thịt và mỡ bò phải theo tỷ lệ hai thịt một mỡ và mỡ bò dùng làm lạp xưởng là loại mỡ sa, mỡ chày vừa mỏng, vừa không nặng mùi như mỡ thăn.
Gia vị để chế biến gồm tiêu, tỏi, cơm nguội và vài nguyên liệu truyền thống bí truyền của người Chăm. Sau khi quy trình chế biến nguyên liệu hoàn thành, tất cả sẽ được nén vào ruột bò, thắt từng khúc dài khoảng 3 đốt ngón tay, tròn cỡ chân cái và đem phơi ngoài nắng khoảng ba lần.
Cách Làm Tung Lò Mò
Món tung lò mò của người Chăm hấp dẫn mọi người bởi từ lúc chuẩn bị nguyên liệu cho đến cách chế biến rất lạ. Món lạp xưởng bò làm theo đúng gốc của người Chăm là lấy những phần thịt “tận thu” của con bò như lóc thịt bò vụn còn sót trên xương, mỡ bò và ruột bò. Tuy nhiên, để được tung lò mò ngon nhất, người ta phải lấy thịt bò ngon như: đùi, bắp hoặc thịt bò nạc lóc từ xương. Sau khi khử mùi bò bằng rượu và gừng, thịt bò được loại bỏ hết gân và bầy nhầy thì xắt nhuyễn.
Khi làm tung lò mò, thịt và mỡ bò phải theo tỷ lệ hai thịt một mỡ và mỡ bò dùng làm lạp xưởng là loại mỡ sa, mỡ chày vừa mỏng, vừa không nặng mùi như mỡ thăn. Sau đó, trộn đều hỗn hợp thịt với tiêu sọ, hoa hồi, một số gia vị thông thường và một số loại gia vị bí truyền của người Chăm.
Ruột bò lộn bề trái, cạo, rửa nước muối thật sạch rồi lộn lại, phơi hơi se. Thịt trộn xong, để cho thấm, dồn vào ruột bò, thắt từng khúc dài khoảng 3 đốt tay, tròn cỡ ngón chân cái, phơi chừng 3 nắng là có thể dùng được. Tung lo mò để càng lâu càng ngon.
Để món tung lò mò trở thành món ngon độc đáo, người Chăm còn cho vào đó một nguyên liệu đặc biệt – cơm nguội. Cơm nguội khi được lên men có vị chua lạ miệng cho người ăn. Nếu không bỏ cơm nguội thì cho ra món tung lò mò không chua
Theo truyền thống, người Chăm thường nướng hoặc hấp tung lò mò. Sau khi phơi xong, lạp xường bò được cắt khoanh nhỏ để lên vỉ, nướng trên bếp than. Khi từng khoanh tung lò mò được nướng lên thì lớp ruột bò bên ngoài căng cứng và rịn ra một lớp mỡ bóng và ướt, cùng một mùi thơm ngất ngây kích thích vị giác.
Thưởng Thức Tung Lò Mò
Cắt nhỏ miếng tung lò mò rồi gắp một miếng đang nóng hổi chấm với nước tương, bạn sẽ cảm nhận được đủ dư vị lạ trong miệng: vị chua nhẹ của lạp xưởng đến vị ngọt mặn, cay của tiêu, mùi thơm của thịt bò nướng, vị béo bùi của mỡ bò… tạo nên một hương vị độc đáo cứ lan tỏa trên đầu lưỡi.
Thưởng thức tung lò mò đúng điệu nhất chính là nướng trên than hồng. Tung lò mò chín tới đâu ăn tới đó, quý khách sẽ cảm nhận được vị ngọt bùi của thịt và mỡ bò, vị chua chua của cơm nguội lên men hòa cùng gia vị cay của ớt. Món tung lò mò phải ăn kèm với rau húng quế, ngò gai và đu đủ ngâm chua ngọt và chấm với tương phở đen, tương ớt thì mới cảm nhận được sự phối hợp gia vị thú vị của người Chăm.
Người Chăm thường làm lạp xường bò để ăn chơi trong gia đình và đãi khách đường xa. Không riêng người Chăm, du khách đến đây ai ai cũng bị mê hoặc bởi món ăn lạ miệng và độc đáo này nên tìm mua về làm quà cho người thân. Tung lò mò có hai loại, loại chua và không chua. Loại chua được bỏ thêm cơm để tạo hèm cho vị chua nhẹ nên có mùi và vị rất lạ miệng. Loại không chua dành cho những du khách không quen khẩu vị.
Người Chăm thường làm tung lò mò để ăn chơi trong gia đình và đãi bạn. Ngồi quanh bếp lửa hồng nướng tung lò mò, vừa chín đến đâu ăn đến đó vừa trò chuyện người ta mới cảm thấy hết dư vị của món ăn này. Tung lò mò không chỉ là món ăn quý của văn hóa, độc đáo về ẩm thực mà còn chan chứ tình cảm của người Chăm.
